Noktalama İşaretleri Konu Anlatımı ve Soru Çözümleri

Noktalama İşaretleriyle ilgili hazırladığımız bu Ders anlatım notları içinde birçok örnek ve Noktalama işaretlerinin geniş konu anlatımı ve çözümlü soruları bulunmaktadır. Noktalama İşaretleri Konu Anlatımı, örnek noktalama işaretleri soru çözümleri, noktalama işaretleri kuralları. KPSS Cini Noktalama işaretlerinde başarılar dileriz.Noktalama İşaretleri konusuyla ilgili önemli notlar, püf noktalar ve dikkat edilmesi gereken yerlerde Uyarı notları da konu anlatımının içinde verilmiştir.

– NOKTALAMA İŞARETLERİ :

1. NOKTA :

– Anlamca tamamlanmış cümlelerin sonunda kullanılır.

– Yazılarında zaman zaman toplumsal ve ekonomik sorunlara da değinir.

– Bazı kısaltmaların sonunda kullanılır.( Birden çok sözcükten oluşan özel adların
kısaltmaları hariç )

– İng.
A.B.D
– Mah.

– Sayıların sonunda kullanılır.

– 2. katta oturuyorlar.

– Tarihlerin yazılışında gün , ay ve yılı gösteren sayıları birbirinden ayırmak için
kullanılır.

– 11.04.1994

– Saat ve dakika gösteren sayıları birbirinden ayırmak için kullanılır.

– 09.30

2. VİRGÜL :

– “ Eş görevli kelime ” ve kelime gruplarının arasına konur.

– Fırtınadan , soğuktan , karanlıktan ve biraz da korkudan sonra bu sıcak , aydınlık
, sevimli odanın havasında erir gibi oldum. ( Halide Edip ADIVAR , Kalp Ağrısı )

– “ Sıralı cümleleri ” birbirinden ayırmak için kullanılır.

– İçeri girdim , her yeri aradım , onu bulamadım.

– Cümle içinde “ ara sözleri ve cümleleri ” ayırmak için kullanılır.

– Sevdiği arkadaşı , Ayşe , ona kitap hediye etti.

“ Anlama güç katmak için ” yinelenen sözcükler arasına konur.

– Aksam , yine akşam , yine akşam ( Ahmet HAŞİM )
Göllerde bu dem bir kamış olsam.

– “ Hitap ” için kullanılan sözcüklerden sonra konur.

– Sayın Vali ,

– Değerli Arkadaşım ,

– Kendisinden sonraki cümleye bağlı olarak “ ret , kabul ve teşvik ” bildiren
kelimelerden sonra kullanılır.

– Peki , senin dediğin gibi olsun.

– Hayır , şimdi anlatamam

– Cümlede anlam karışıklığını gidermek için kullanılır.

– Küçük , çam ağacının ardına saklanmıştı.

3. Noktalı Virgül :

Cümle içinde virgülle ayrılmış bir tür veya grupları birbirinden ayırmak için
kullanılır.

– Marketten domates, biber , marul ; ayva , portakal , elma aldık.

Ögeler arasında virgül bulunan sıralı cümleleri birbirinden ayırmak için kullanılır.

– At ölür , meydan kalır ; yiğit ölür şanı kalır.

“ Ama , fakat , çünkü , ancak … ” bağlaçlarla bağlanan cümlelerde bu
bağlaçlardan önce kullanılır.

– Sınavı kazandı ; çünkü çok çalıştı.

4. İki Nokta :

– Kendisinden sonra “ örnek ” verilecek cümlenin sonuna konur.

– Ege Bölgesi’nde birçok ürün yetişir : üzüm, zeytin , incir , tütün …

– Kendisinden sonra “ açıklama ” yapılacak cümlenin sonuna konur.

– Sanatçının temel görevi şudur : Topluma iyiyi , doğruyu gösterir.

– Edebi eserlerdeki “ karşılıklı konuşmalarda ” konuşan kişinin adından sonra konur.

– Bilge Kağan : Türklerim , işitin !

UYARI : İki noktadan sonra örnek verilecekse sözcük küçük harfle , iki noktadan
sonra açıklama yapılacaksa cümle büyük harfle başlar !

5. Kesme İşareti :

– Özel isimlere gelen “ çekim eklerinin ” ayrılmasında kullanılır.

– Yarın akşam İzmir ’ e gideceğiz.

– Bu konuda bir de Ayşe’nin fikrini alalım.

UYARI : Eğer “ özel isim ” yapım eki almışa bu ek (‘) ile ayrılmaz.

Özel isim , yapım ekinden sonra “ çekim eki ” alırsa yine (‘) ile ayrılmaz.

– Türkçenin zenginlikleri…

UYARI : Özel adlara getirilen “ – ler ” eki “akrabalık , aile yakınları ” anlamı
içeriyorsa (‘) ile ayrılmaz.

– Bu akşam Ahmetlere gideceğiz.

– Kısaltmalara getirilen ekleri ayırmak için konur.

– ABD’ ye gitti.

– 8’ inci madde…

6. Ünlem İşareti : 

“ Sevinç , acı , korku , şaşma ” gibi duyguları anlatan cümlelerin sonuna
konur.

– Ne mutlu Türküm diyene !

– Aman Allah’ım !

Not 1 : Ünlem işareti , seslenme ve hitap sözlerinden sonra konulabileceği gibi “ cümlenin sonuna ” da konabilir.

– Arkadaş , biz bu yolda türküler tuttururken sana uğurlar olsun , ayrılıyor
yolumuz ! ( Faruk Nafiz ÇAMLIBEL)

Not 2 : Bir söze “alay , küçümseme ” anlamı kazandırmak için parantez
içinde ( ! ) kullanılır.

– Adamın bu yaptıkları akıllıca ( ! ) gerçekten.

– Ne kadar nazik ( ! ) bir insan.

7. Soru İşareti :
– “ Soru bildiren ” cümlelerin sonuna konur.

– Sular mı yandı? Neden tunca benziyor mermer ?
( Ahmet HAŞİM , Merdiven )

– “ Soru , vurguyla belirttiği zaman da ( ? ) kullanılır.

– Adınız ?

– Mesleğiniz ?

– Soru bildiren cümle veya sözlerde bazen cevabın ne olacağı , sözün
gelişinden belli olur. Bu tür cümlelerin sonunda da ( ? ) kullanılır.

– Haksız mıyım?

– Liderler içinde Atatürk gibisi var mı ?

– Bir bilginin , şüpheyle karşılandığı , kesin olmadığı durumlarda ( ? )
kullanılır.

– Fuzuli 1496 ( ? ) yılında doğmuş

Uyarı 1 : “ mı , mi ” ; “ – ınca , – ince ” anlamında ( zarf – fiil işleviyle kullanıldığı
zaman ) “ Soru işareti ” kullanılmaz.

– Hava açtı mı onu evde tutamazsınız.

Uyarı 2 : Soru ifadesi taşıyan “ sıralı ve bağlı cümlelerde ” soru işareti en sona
konur !

– Çok yakından mı bu sesler , çok uzaklardan mı ,
– Üsküdar ‘ dan mı , Hisardan mı , Kavaklar ’dan mı ?

( Yahya Kemal BEYATLI )

8. Üç Nokta :

– Tamamlanmamış cümlelerin “ sonunda kullanılır.

– Bahar geliyordu. Dışarıda güneşli bir hava , renk renk çiçekler …

– “ Benzer örneklerin sürdürülebileceğini ”göstermek için kullanılır.

– Bahçede birçok meyve ağacı var : elma , ayva , kiraz …

– “ Söylenmek istenmeyen ” sözler yerine kullanılır.

– Bu sözleri … söylemiş olabilir.

9. Tırnak İşareti :

– Cümle içinde “ başkasına ait sözlerin aktarılmasında ” kullanılır.

– Herder : “ Eğer zamanın içinde yaşıyorsak onunla ilerlemeye mecburuz. Aksi halde o bizi sürükler. ” diyor.

Uyarı 1 : “ Aynen alınmayan ” sözler ( “ ) içinde gösterilmez.

– Bizimle gelemeyeceğini söyledi

– Cümle içinde geçen “ kitap , dergi ” isimleri ( “ ) içine alınabilir.

– Yazarın , “ Aşk– ı Memnu ”romanını zevkle okudum.

Uyarı 2 : Tırnak içerisine alınan ifadelerde ayrıca kesme işareti kullanılmaz.

– Ahmet HAŞİM’ in “ O belde ” sini okumalısın.

– Cümlede “ önemsenen , vurgulanmak istenen sözcükler ” ( “ ) içine alınabilir.

– Sanatçıların kullandıkları takma adlara , “ mahlas ” adı verilir.
10. Parantez ( Ayraç ) :

– Cümle içinde bir sözcüğün “ eş anlamlısı ” verilirse kullanılır.

– Bu dizede teşbih ( benzetme ) yapılmış.

– Cümledeki herhangi bir sözcüğün “ açıklanması ” durumunda kullanılır.

– Türkçede bir isim ve bir yardımı eylemle ( et – , eyle – , ol – , kıl – ) kurulan
ifadeler birleşik eylem oluştururlar.

– Cümle içinde kullanılan tarihler ya da bir sözcüğün anlamıyla ilgi noktalamalar ( )
içine alınır.

– Yunus Emre 13. , 14. yy zaman diliminde ( 1240 – 1320 ) yaşamıştır.

– Çok dürüst ve saygılı ( ! ) bir insandı.

– “ Yabancı sözcüklerin “ okunuşu ( ) içinde gösterilir.

– Montaigne ( Monteyn ) ünlü bir deneme yazarıdır.

– Tiyatro metinlerinde “ hareketleri anlatan bölümler ( ) içine alınır.

– Adam ( Başını öne eğerek ) : “ Bilmiyorum ” dedi.

11. Kısa Çizgi :

“ Anlam ilişkisi ” bulunan sözcükler arasında kullanılır.

– Aydın – İzmir yolu ,

– Ural – Altay dil grubu.

“ Ara sözleri , ara cümleleri ” ayırmak için kullanılır.

– Eylül romanı – bu romanı büyük bir zevkle okumuştum – ilk psikolojik romanımızdır.

“ Satıra sığmayan kelimeler bölünürken ” kullanılır.

– Soğuktan mı titriyordum yoksa heyecandan, üzüntü –den mi bilmem ?

Dil bilgisinde “ kökleri ” “ ekleri ” ayırmak için kullanılır.

– Büyü – k
– Mut – lu – luk

Fiil kök ve gövdelerini göstermek için kullanılır. 

– Başar –

– Çalış –

Dil bilgisinde “ eklerin başına ” konur.

– “ –den , -an , – en ”

Dil bilgisinde “ heceleri göstermek ” için kullanılır.

– Ya – zar – lık ,

– Prog – ram

“ Adres ” yazarken “ semt ile şehir arasına ” konur.

– Merzifon – AMASYA.

12. Uzun Çizgi : ( Konuşma Çizgisi )

Yazıda satır başına alınan “ konuşmaları ” göstermek için kullanılır.

– – Sende bizimle gelecek misin?
– – Neden gelmeyeyim?

– – Hiç , sordum sadece.

Uyarı : Konuşmalar , tırnak içinde verildiği zaman “ uzun çizgi kullanılmaz ”

– Ayşe Hanım : “ Sen de bizimle gelecek misin ? ” dedi.

Soru 1 :

Burada şu konuya açıklık getirmek gerek ( ) Din ve dünya işlerinin sınırı nedir ( )
Laiklik kimilerinin sandığı gibi dine aykırı bir ilke midir ( ) yoksa yeni durumlar , yeni
gelişmeler karşısında onu kendi özüne uygun biçimde yorumlama eğilimi midir ( )

Bu parçadaki parantez içi boşluklara aşağıdakilerin hangisinde verilen noktalama
işaretleri sırasıyla getirilmelidir ?

a) (.) (?) (;) (?) b) (…) (?) (;) (?) c) (:) (…) (,) (?)

d) (:) (?) (,) (?) e) (.) (?) (?) (?)

CEVAP : D

Soru 2 :

Bu durumda şu sonuca varmalıyız ( ) İnsanlar , el işaretleriyle ve sözcüklerle ( )
hayvanlar ise anlamsız seslerle ( ) klasik davranışlarla ve koku alma yoluyla iletişim
kurabilirler ( )

Yukarıdaki parantezlerle belirtilen yerlere aşağıdaki noktalama işaretlerinden

hangileri sırasıyla getirilmelidir ?

a) (:) (;) (,) (.) b) (:) (,) (,) (…) c) (.) (,) (,) (.)

d) (;) (-) (;) (.) e) (;) (,) (,) (.)
CEVAP : A