Fiil konu anlatımına gelmeden önce fiiller konusunu daha iyi anlayabilmeniz için bol bol soru çözmeniz gerekmektedir. Fiiller iş oluş ve durum bildiren sözcüklerdir. Mastar eki olan -mak, -mek ekini uygun olarak alabilirler. Örneğin: Sarardı> Sarar-mak, Gülüyor> Gül-mek
Yazılışı aynı fakat anlamları farklı olan sözcükler vardır. Buna dikkat ediniz. Örneğin Gül: Bir bitki olan gül anlamında karşımıza çıkarsa, bir hareket bildiremediği için sonuna mak getirebilsek bile isimdir. Örneğin: Boya, karşımıza renk anlamında çıkarsa isim hareket bildiren bir sözcük olarak karşımıza çıkarsa isimdir. Örnek: En sevdiğim boya filli boya. Burada isimdir. Çünkü bir hareket bildirmez. Fakat evi çok güzel boyadı sözcüğünde boya-mak iş anlamında kullanıldığı için hareket bildirir ve fiil(eylem) dir.
Anlamsal olarak değerlendirdiğimizde Fiilleri iş oluş ve durum olarak üç gruba ayırabiliriz.
İş(Kılış) Fiilleri: Püf noktası cümlede nesne vardır ya da cümle nesne alabilir.
Oluş Fiilleri en kolayıdır. Burada öznenin engelleyemeyeceği eylem söz konusudur. Sararmak, solmak, ölmek, yaşlanmak, kızarmak vb..Nesne almaz.
Durum: Fiil öznenin o anki durumunu bildirir cümle nesne almaz genellikle. oturmak, uzanmak, yürümek, uyumak, bakmak vb..
Yapısına göre fiiller:
Basit Fiiller, Türemiş Fiiller, Birleşik Fiiller olarak 3’e ayırırız.
Basit Fiiller yapım eki almamış fiillerdir. Git, ağla, bak, sev, gör vb…
Türemiş Fiiller, yapım eki almış fiillerdir.
Birleşik fiiller ise farklı şekillerde oluşur:
- Ses Türemesi ya da düşmesi yoluyla oluşanlar bunlar aynı zamanda yardımcı eylemlerle oluşan birleşik yapılı eyleme de girerler.
Örnek: Kayıp – olmak> kaybolmak> ı düştüğü için birleşik yazılır.
His – etmek> hissetmek> s türediği için birleşik yazılır.
zannetmek, bahsetmek, devretmek vb..
- Anlamca kaynaşım birleşik yazılan birleşik eylemler. Bunlara deyim halindeki birleşik eylemler de girer.
başvurmak, vazgeçmek, öngörmek, gözüne girmek, göze girmek, etekleri tutuşmak…
Yardımcı eylemlerle oluşan birleşik eylemler:
yardımcı eylemler etmek ve olmaktır genellikle.
Hasta olmak, dertli olmak, red etmek, mutlu olmak…